06 dec Hospices: zorgvoorbeeld? Is groei mogelijk?
Het concept hospices en wat de zorg hiervan kan leren.
Hospices zijn vaak ontstaan door particuliere initiatieven. In Nederland zijn er zo’n 160 instellingen die zich gespecialiseerd hebben in palliatieve zorg. High Care Hospices (ongeveer 90) en Bijna Thuis huizen (+/- 70) (Bron Agora). De instellingen zijn vaak erg verschillend van elkaar en functioneren goed mede dankzij een groot aantal vrijwilligers dat wordt ingezet. Per instelling zijn vaak 100 tot 200 vrijwilligers actief. Afhankelijk van het aantal bedden. Er zijn geen exacte cijfers, maar de schatting is dat jaarlijks zo’n 13.000 mensen overlijden in hospices. De waardering voor dit soort instellingen is zeer groot en de klanttevredenheid erg hoog.
Zorg voor mensen in zo’n instelling wordt beschikbaar gesteld aan mensen in hun allerlaatste levensfase (drie maanden) waarbij het voor hen niet mogelijk is of erg lastig is om thuis te overlijden. Oorzaken hiervan kunnen liggen in de medische sfeer, maar hebben vaak ook met persoonlijke omstandigheden te maken (een partner die zelf ook ziek is of te zwak om te zorgen, mensen die alleen leven). Per jaar overlijden zo’n 140.000 mensen in Nederland waarvan wordt ingeschat dat ongeveer 80% hiervan palliatieve zorg nodig zouden hebben. Dus zo’n 112.000 mensen. Het percentage dat in hospices overlijdt is dus zo’n 11%. De wens van veel mensen is om thuis te overlijden. Liefst niet in een ziekenhuis of in een verpleeghuis.Het beste alternatief voor thuis zou dan het hospice zijn 30% van de mensen die graag thuis overlijdt overlijdt in een ziekenhuis of verpleeghuis. Dan lijkt 11% niet een hoog percentage. Betekent dit dat er onnodig mensen thuis of elders overlijden die beter af waren geweest in een hospice?
De zorg in dit soort hospice-instellingen is perfect geregeld. Er is volle aandacht voor de ’totale’ mens. Hier vindt zorg plaats zoals je dat zou verwachten in het gehele zorgsysteem. Er wordt gekeken naar het welbevinden van de patiënt en het streven is om het de patiënt zo comfortabel mogelijk te maken. Hierdoor wordt niet alleen naar de ziekte gekeken, maar ook naar andere factoren die invloed op het welbevinden van de patiënt hebben. Hoe is het met de naasten? Is alles rondom de patiënt goed geregeld? Is het voor iedereen duidelijk wat de wensen zijn van de patiënt? Op welke manieren kan er positieve invloed worden uitgevoerd op de patiënt? Lichamelijke verzorging, geestelijke verzorging, aandacht voor de naasten.
Er zijn twee vragen die me momenteel erg bezighouden.
De eerste vraag is: hoe krijgen de mensen die deze zorg echt nodig hebben deze zorg toegewezen? Zijn er mensen in een thuissituatie waarvan hun lijden erg zou kunnen worden verlicht door opname in een hospice? Wordt het wel voldoende gesignaleerd dat de situatie nijpend is?
En de tweede vraag is : hoe kan deze aanpak ook worden doorgevoerd in andere fasen in het ziekteproces? Wat kan er geleerd worden en hoe kan het instituut hospices een plek krijgen in de totale ketenzorg? Een uitdaging voor de hele zorgsector wat mij betreft.